Chuyên gia dinh dưỡng chia sẻ những lợi ích ít ai biết của sữa hạt điều

Các bệnh lý tim mạch đang là một trong số những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu tại Việt Nam. Theo chuyên gia, việc sử dụng sữa hạt điều sẽ góp phần vào hỗ trợ phòng ngừa các bệnh lý tim mạch. TS. BS Trương Hồng Sơn - Viện Trưởng Viện Y học ứng dụng Việt Nam, Phó Tổng thư ký Tổng hội Y học Việt Nam, chuyên gia cao cấp tại Trung tâm Điều trị Béo phì và Hội chứng chuyển hóa VIAM đã có chia sẻ xung quanh vấn đề này.

PV: Thưa TS. BS Trương Hồng Sơn, ông cho biết về thực trạng bệnh lý tim mạch ở Việt Nam trong những năm gần đây?

TS. BS Trương Hồng Sơn - Viện Trưởng Viện Y học ứng dụng Việt Nam, Phó Tổng thư ký Tổng hội Y học Việt Nam, chuyên gia cao cấp tại Trung tâm Điều trị Béo phì và Hội chứng chuyển hóa VIAM : Hiện nay mô hình bệnh tật có sự thay đổi. Trước kia tỷ lệ tử vong chủ yếu do bệnh lây nhiễm, nhưng vài năm trở lại đây các bệnh không lây nhiễm lại là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu. Tại nước ta, tử vong do bệnh không lây nhiễm chiếm tới 80%. Một số bệnh không lây nhiễm là bệnh lý liên quan tim mạch, ung thư, tiểu đường và các bệnh khác…

Bệnh tim mạch là một trong các nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên thế giới cũng như ở Việt Nam. Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới năm 2019, tử vong do bệnh tim mạch chiếm tới 39,5%, trong đó: bệnh mạch máu não 55,4%, bệnh tim thiếu máu cục bộ 32%, bệnh tim do tăng huyết áp 6,9% và bệnh tim mạch khác 5,7%.

Ở nước ta, xu hướng tử vong do bệnh tim mạch đang ngày càng tăng, trong đó tử vong do bệnh mạch máu não chiếm tỷ lệ lớn nhất, với tỷ suất tử vong tăng từ 127,3/100.000 dân năm 2000 lên 164,9/100.000 dân hiện nay. Một trong các nguyên nhân gây ra các bệnh lý tim mạch là do chế độ dinh dưỡng không hợp lý, đặc biệt là tiêu thụ quá nhiều protein động vật.

PV: Như phân tích ở trên, bệnh lý tim mạch có liên quan rất nhiều đến yếu tố dinh dưỡng. Vậy để phòng ngừa mọi người cần lưu ý gì, thưa chuyên gia? 

TS. BS Trương Hồng Sơn:

Thứ nhất, với người tim mạch cần khám kiểm tra theo định kỳ. Thứ 2, theo dõi sát các vấn đề về huyết áp, các dấu hiệu bệnh lý tim mạch như hồi hộp đánh trống ngực, mạch nhanh, đôi khi cảm thấy đau vùng ngực… Thứ 3 áp dụng chế độ ăn dành cho người cao huyết áp , cụ thể: ănnhiều rau xanh, ít muối, khuyến nghị là dưới 5gr muối/ngày tức 1 thìa café. Với người bị tim mạch chỉ nên ăn dưới 2,5 gr ½ thìa café trong tất cả bữa ăn và thực phẩm trong ngày. Đồng thời tăng thêm lượng magie, kali… có nhiều trong loại quả như chuối, rau… Đặc biệt, hạn chế ăn các loại thịt đỏ như bò, thịt lợn, ăn vừa phải các loại thịt gia cầm, không ăn da động vật và tăng cường thêm protein từ thực vật, các loại sữa hạt điều…

Khi số lượng người mắc các bệnh ung thư, tiểu đường, tim mạch,… ngày một tăng lên do ăn uống không lành mạnh và thực phẩm không đảm bảo chất lượng, thì nhu cầu tiếp cận và sử dụng với những sản phẩm giàu giá trị dinh dưỡng, lành mạnh, thân thiện với thiên nhiên và không bị chế biến quá nhiều như sữa hạt cũng tăng theo. Sữa hạt điều tuy mới ra mắt gần đây nhưng đã tạo được tiếng vang trên thị trường sữa hạt nội địa, được các chuyên gia khuyên dùng. 

PV: Bên cạnh xu hướng ăn chay, nhiều người có xu hướng dùng các loại sữa hạt để bảo vệ sức khỏe, trong đó có sữa hạt điều. Chuyên gia có ý kiến gì về xu hướng này? 

TS Trương Hồng Sơn:

Sữa hạt hiện đang là nhóm sản phẩm có tốc độ tăng trưởng rất nhanh trên thị trường thế giới. Theo Innova Market Insights, thị trường toàn cầu đối với các loại đồ uống có nguồn gốc từ thực vật tăng tới 16,3 tỷ USD trong năm 2018, gấp hai lần mức 7,4 tỷ USD của năm 2010. Theo Nielsen, ước tính thị trường sữa hạt toàn cầu đạt 11,9 tỷ USD vào năm 2017 và sẽ tăng trưởng tới mức 34 tỷ USD vào năm 2024.

Ba khu vực có tỷ lệ tiêu thụ sữa hạt cao nhất hiện nay bao gồm: Châu Á - Thái Bình Dương, Bắc Mỹ và Châu Âu, trong đó Châu Á - Thái Bình Dương là khu vực tiêu thụ sữa hạt nhiều nhất thế giới. Lý giải cho điều này là do ý thức về sức khỏe của người dùng tại 3 thị trường này ngày càng tăng với những lo lắng về nguy cơ sức khỏe như thừa cân, béo phì, tim mạch,...

Hiện sữa hạt có rất nhiều loại như sữa óc chó, sữa hạnh nhân, sữa hạt điều… Việc sử dụng các loại sữa hạt này rất tốt cho sức khỏe, có tác dụng hỗ trợ phòng ngừa bệnh lý tim mạch, nhất là sữa hạt điều. 

Xin chuyên gia phân tích rõ thêm về lợi ích từ sữa hạt điều? 

TS Trương Hồng Sơn:

Sữa hạt điều phù hợp với nhiều đối tượng sử dụng như người ăn kiêng để giảm cân, duy trì vóc dáng, người ăn chay... vì có lượng calo tương đối thấp. Với những người bị dị ứng đạm protein hoặc đường sữa latose trong sữa bò, sữa thực vật cũng là nguồn dinh dưỡng tuyệt vời để thay thế sữa bò

Trong sữa hạt điều có nhiều thành phần như protein, chất béo, lipid, chất chống oxi hóa mạnh như Lutein và zeaxanthin… có lợi cho sức khỏe. Đặc biệt sữa hạt điều có khả năng hỗ trợ giảm nguy cơ các bệnh lý tim mạch vì chứa nhiều omega 3, 6, 9 giúp làm giảm lượng cholesterol LDL cholesterol xấu. Bên cạnh đó, sữa hat điều cũng rất giàu acid béo không bão hòa giúp ngăn ngừa nguy cơ về rối loạn mỡ máu, giảm nguy cơ hình thành các mảng bám ở các mạch máu nên giảm nguy cơ đột quỵ, bệnh mạch não. Ngoài ra thành phần magie, kali trong sữa hạt điều cũng đem giá trị về sữa khỏe tim mạch.

Không chỉ giúp cơ bắp hoạt động nhịp nhàng mà còn tốt cho sức khỏe trái tim, nghiên cứu cho thấy bổ sung kali nhiều hơn sẽ có nguy cơ đột quỵ thấp hơn 24%. Bổ sung magie cũng như có lượng magie trong máu cao sẽ giảm được các yếu tố nguy cơ bệnh tim như tiểu đường và huyết áp cao.

PV: Mặc dù lợi ích của sữa hạt tốt cho sữa khỏe, nhưng khi sử dụng có phải ai cũng dùng được, thưa chuyên gia? 

TS. BS Trương Hồng Sơn: Điều quan trọng khi lựa chọn bất cứ thực phẩm, sản phẩm nào cũng cần lưu ý đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Sử dụng sản phẩm của những đơn vị đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, sản xuất trên dây truyền hiện đại, đạt tiêu chuẩn quốc tế rất quan trọng.

Ngoài ra cần chú ý các điều sau:

Không nên lạm dụng sữa hạt, nên uống một lượng vừa phải kết hợp với sữa động vật và các thực phẩm khác để đảm bảo dinh dưỡng. Có thể uống 200-250ml sữa hạt/ lần, không quá 500ml/ ngày. Với trẻ nhỏ, cha mẹ cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi cho con dùng sữa hạt thay cho sữa tươi, sữa công thức. Cần theo dõi vấn đề dị ứng dù sữa hạt ít có khả năng dị ứng như sữa động vật.

Lưu ý tới lượng đường được thêm vào trong các sản phẩm sữa hạt. Nên lựa chọn các loại sữa hạt nguyên chất, không thêm đường hoặc các hương vị khác.

Đảm bảo sự cân đối, đa dạng thực phẩm vì không có siêu thực phẩm nào tuyệt đối đảm bảo đủ hết vi chất.

Một số đối tượng không nên sử dụng sữa hạt: Trẻ nhỏ dưới 1 tuổi do hệ tiêu hóa của trẻ chưa hoàn chỉnh dễ gặp phải các nguy cơ dị ứng; trẻ biếng ăn nhẹ cân, suy dinh dưỡng; người có tiền sử dị ứng với một số loại hạt cũng không nên sử dụng sữa hạt. 

PV: Vậy với trào lưu sử dụng sữa từ các loại hạt cùng với công thức làm sữa "thần thánh", chuyên gia có lời khuyên gì? 

TS. BS Trương Hồng Sơn: Mọi người nên thận trọng khi theo trào lưu tự làm sữa hạt bởi trong quá trình chế biến khó đảm bảo được vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm. Chẳng hạn, các loại hạt khi mua về không chế biến ngay, bảo quản không cẩn thận dễ sinh nấm mốc, có thể làm tăng nguy cơ ung thư. Hoặc sản phẩm không dùng trong ngày, sang ngày hôm sau đã không đảm bảo an toàn thực phẩm.

Nguồn: Báo Sức khỏe và đời sống